Emil Zygmunt Wiktor Bobrowski, urodzony 18 kwietnia 1876 roku w Niepołomicach, to postać o znacznym wpływie w dziejach polskiego ruchu socjalistycznego oraz historii Wojsk Polskich. Zmarł on 12 kwietnia 1938 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie dorobek, który wykraczał poza jego osobiste osiągnięcia.
W swojej karierze politycznej Emil Bobrowski był aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjaldemokratycznej (PPSD) w latach 1885–1919. Ten etap jego działalności charakteryzował się intensywnym zaangażowaniem w kwestie społeczne i polityczne, które miały na celu poprawę sytuacji robotników w Polsce.
Następnie, w latach 1919–1930, związany był z Polską Partią Socjalistyczną (PPS), gdzie kontynuował swoją misję walki o prawa pracowników oraz szerzenie idei socjalistycznych. W 1930 roku, z pewnymi różnicami ideologicznymi, przystąpił do Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR), co ilustruje jego elastyczność w podejściu do zmieniającej się sytuacji politycznej w Polsce.
Oprócz działalności politycznej, Emil Bobrowski był również pułkownikiem lekarzem w Wojska Polskiego, co podkreśla jego wieloaspektowe zaangażowanie zarówno w sferze zdrowia, jak i polityki. Jego życie oraz praca pozostają znaczącą częścią polskiej historii XX wieku.
Życiorys
Emil Bobrowski przyszedł na świat w rodzinie Leopolda oraz Anny, z domu Gessner. Jego pradziadek, Szymon, był żołnierzem w armii napoleońskiej. Po ukończeniu szkoły w Krakowie, jako uczeń gimnazjum, zaangażował się w działalność tajnej organizacji uczniowskiej. W trakcie studiów medycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim stał się aktywnym członkiem organizacji studenckiej o nazwie „Zjednoczenie”, a od 1895 roku pełnił funkcję wiceprezesa Bratniej Pomocy.
W tym samym roku rozpoczął swoją polityczną karierę w Galicyjskiej Partii Socjaldemokratycznej. Jego wystąpienie w czasie obchodów stulecia urodzin Adama Mickiewicza w 1898 roku doprowadziło do jego wydalenia z Krakowa podczas stanu wojennego. Po przeniesieniu swoich studiów medycznych do Wiednia, po powrocie do Krakowa, Bobrowski został prezesem socjalistycznej organizacji studenckiej „Ruch” oraz aktywnie działał w „Spójni”. W 1901 roku uzyskał dyplom doktora medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim i rozpoczął pracę jako asystent dr. Apolinarego Tarnawskiego w Kosowie, gdzie pracował do 1904 roku.
W 1901 roku ożenił się z Bronisławą Szrejber. Pomimo wszechstronnej działalności jako lekarz Kasy Chorych w Krakowie w latach 1904-1907, a później jako lekarz naczelny Kasy Chorych w Podgórzu (1907-1918), Bobrowski równocześnie rozwijał swoje zaangażowanie polityczne. Był prezesem Towarzystwa Domu Robotniczego w Podgórzu od 1907 roku, radnym miejskim Podgórza od 1908, prezesem Związku Strzeleckiego w Podgórzu od 1912 oraz wiceprezesem Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza.
Bobrowski był również członkiem kierownictwa Polskiej Partii Socjalistycznej (PPSD) w latach 1904-1918, działając jako sekretarz Komitetu Wykonawczego w latach 1904-1913. W 1909 roku brał udział w sądzie obywatelskim nad znanym działaczem Stanisławem Brzozowskim, a w latach 1910-1914 współpracował z Krakowskim Związkiem Pomocy Więźniom Politycznym. Oprócz tego, Bobrowski dwukrotnie starał się o mandat w parlamencie austriackim, jednak bezskutecznie (w 1909 i 1911). Udało mu się jednak dostać do austriackiej Rady Państwa po ustąpieniu Witolda Korytowskiego w dodatkowych wyborach w okręgu 19 (Bochnia – Wieliczka – Podgórze) w latach 1913-1918.
W czasie I wojny światowej, od 7 sierpnia 1914 roku do 1 września 1917 roku, Bobrowski służył w Legionach Polskich, zaczynając jako oficer-lekarz. Początkowo był komisarzem Legionów w Jędrzejowie i Słomnikach, później pełnił funkcję komisarza Polskiej Organizacji Narodowej, aż do momentu, gdy został lekarzem batalionowym oraz pułkowym 4 pułku piechoty. Działał w c. i k. Komendzie Legionów Polskich w Kozienicach, Dęblinie, a później w Warszawie. W sierpniu 1917 roku został jednak zwolniony z Legionów z powodu tzw. kryzysu przysięgowego, a dodatkowo uniknął aresztowania jako poseł do parlamentu austriackiego.
W latach 1917–1918 Bobrowski był kierownikiem Departamentu Opieki Naczelnego Komitetu Narodowego, a następnie naczelnikiem Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej Polskiej Komisji Likwidacyjnej. Od 1917 roku zasiadał w radzie Krakowa i został zweryfikowany w stopniu pułkownika w Wojsku Polskim z dniem 1 czerwca 1919 roku. W 1923 roku posiadał przydział do 5 batalionu sanitarnego w Krakowie.
W latach 1919-1929 Bobrowski był aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Jako przewodniczący krakowskiej Rady Robotniczej PPS od marca 1919 roku, a następnie członek Rady Naczelnej PPS, miał znaczący wpływ na działalność partii. Był także członkiem Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS w latach 1924-1925. W obrębie mandatu poselskiego, który pełnił od 1919 do 1929 roku, aktywnie uczestniczył w pracach komisji zdrowia publicznego oraz spółdzielczej.
Równocześnie Bobrowski działał w Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego, w Instytucie Gospodarstwa Społecznego, przewodniczył Radzie Nadzorczej Drukarni Ludowej i robił wiele dla Związku Spółdzielni Spożywców RP. Wypełniając mandat poselski, 11 lipca 1921 roku został mianowany wiceprezydentem Krakowa. W 1923 roku brał udział w mediacji ze strajkującymi robotnikami, jednak na wniosek przedstawicieli prawicy stracił immunitet poselski, co skutkowało procesem, z którego wyszedł uniewinniony.
Na początku 1929 roku Bobrowski złożył mandat poselski oraz zrzekł się godności wiceprezesa Rady Naczelnej PPS, jak i przewodniczącego krakowskiego OKR PPS. Swoje odejście z partii ogłosił w liście otwartym do członków PPS, związując to z sojuszami partii z prawicą. Wkrótce po tym związał się z PPS dawną Frakcją Rewolucyjną oraz wznowił praktykę lekarską, pracując jako lekarz Kasy Chorych w Krakowie.
Pomiędzy 1929 a 1932 rokiem był przewodniczącym Związku Okręgowego Kas Chorych, a w latach 1934-1935 lekarzem Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie. W latach 1930–1938 piastował mandat senatora III i IV kadencji z listy BBWR. W 1935 roku był członkiem krakowskiej loży wolnomularskiej o nazwie Przesąd Zwyciężony. Emil Bobrowski zmarł 12 kwietnia 1938 roku w Krakowie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Rakowickim (kw. HD, rząd płd.).
Ordery i odznaczenia
Wśród zaszczytów, które otrzymał Emil Bobrowski, wyróżniają się między innymi:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 1922,
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 1938, pośmiertnie,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Niepodległości – 1931,
- Krzyż Walecznych dwukrotnie,
- Odznaka „Za wierną służbę”.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Antoni August Matakiewicz | Teresa Świło | Ignacy Czuma | Stanisław Ziemba | Barbara AndrejczynOceń: Emil Bobrowski