Marian Siwek

---

Życiorys

Marian Siwek spędził swoje dzieciństwo i młodość w Krakowie, gdzie przebywał w inspirującej atmosferze artystycznej tego miasta. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych, a jego edukacja plastyczna miała miejsce w renomowanym liceum plastycznym. Studia na Wydziale Malarstwa były zrealizowane pod okiem Jerzego Fedkowicza oraz Emila Krchy, co pozwoliło mu na rozwój swojego talentu w dobrym towarzystwie artystycznym.

Jako przedstawiciel pokolenia Stanisława Wójtowicza oraz Jerzego Panka, Siwek, na początku lat 70., przeżył tragiczny moment, gdy jego pracownia w Krakowie spłonęła, co zniszczyło niemal cały jego dotychczasowy dorobek artystyczny. Być może to tragiczne wydarzenie uformowało jego podejście do życia i sztuki. Jako artysta-outsider, sprzeciwiał się panującemu systemowi politycznemu, co miało bezpośredni wpływ na możliwość prezentacji jego dzieł w instytucjach publicznych. W latach jego aktywności, prace Siwka często prezentowane były jedynie w kameralnym gronie przyjaciół, organizowane w jego własnym domu.

W świadomości szerszej publiczności Siwek zyskał uznanie dopiero w latach 90., kiedy to jego talent został dostrzeżony przez koneserów sztuki. Niestety, w roku 2000, artysta zmagał się z ciężką chorobą Alzheimera, która wprowadziła ograniczenia w jego twórczej działalności. Mimo to, kontynuował malowanie i tworzenie, a jego ostatnie prace stały się przedmiotem badań naukowych, poruszających tematykę artystycznych poszukiwań, zrealizowanych przez Jerzego Vetulaniego.

Siwek pozostawił również silny ślad w rodzinie, ponieważ jego córka, Iwona Siwek-Front, kontynuuje artystyczne dziedzictwo ojca w Krakowie. Po śmierci, Marian Siwek znalazł swoje miejsce spoczynku na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie, w kwaterze XXXVII zach. I 2, gdzie rodzina oraz przyjaciele odwiedzają jego grobowiec, oddając hołd jego wybitnemu dorobkowi artystycznemu.

Twórczość

Marian Siwek jest uznawanym artystą, który stworzył niezapomniane portrety takich postaci jak Jerzy Panek, Ida Haendel, Tadeusz Kantor oraz Jonasz Stern. Wśród jego osiągnięć znajduje się jedyny w swoim rodzaju rysowany dokument noszący tytuł Straceńcy, który powstał w latach 1981-1982 i przedstawia dramatyczne wydarzenia związane z masakrą górników w kopalni „Wujek”. W jego twórczości można wyróżnić szereg znaczących cykli rysunków, w tym: Krwawa wiosna w Grudniu (1971), Szkice telewizyjne (1980/1981), Teatr paniki (lata 80.), Idąc ulicami Krakowa (lata 90. do 2005), Śmierć Karoliny (1998–2000), Dziwolągi (2005/2006), Konie (1965–2005), Sceny rodzinne (1970–2003), Maria Magdalena (1998). Jego rysunki, bogate w kontekst społeczny i polityczny, są niezwykle ekspresyjne.

Dzieła Siwka były prezentowane w renomowanej krakowskiej Galerii Podbrzezie oraz w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, z siedzibą m.in. w Wieży Ratuszowej i Kamienicy Hipolitów. Obrazy można również znaleźć w Pałacu Sztuki oraz w Muzeum Narodowym. Cykl Straceńcy został z kolei zaprezentowany w formie multimedialnej w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku. W 2015 roku miała miejsce pośmiertna wystawa pt. „…to właśnie człowiek”, zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, upamiętniająca 34. rocznicę ogłoszenia w Polsce stanu wojennego.

„Artysta prawdziwy – człowiek, któremu najbardziej nie po drodze z żadną władzą, ideą, ani zwykle ze sobą samym. Sztuka, jedyny sposób, w który może wyrazić siebie i ująć sens egzystencji. (…) Marian Siwek rysował jak jest. To łapczywy zapis codzienności. Tej ziemi, domu ojca, domu matki i baru. Od elementów komiksu szedł do malarstwa i z powrotem. Używał ołówków, farb, zaangażowania w sprawy bieżące oraz subtelnych metafor i liryki. Rysował i malował głównie tych odrzuconych, których odrzucilibyśmy nawet dzisiaj. Nie ukrywał, nie upiększał, potrafił wydobyć człowieczeństwo nawet tam gdzie zatykamy nos i gdzie trywialność egzystencji przyprawia o mdłości (…)”. Mateusz Moczulski, fragmenty tekstu do wystawy „…to właśnie człowiek” (2015)

„Z reporterską pasją odkrywałem płachta po płachcie, pokryte gęstą plamą tuszu kartony, gdzieniegdzie przecięte nerwowymi liniami mocno zaznaczającymi ślad narzędzia, ale za każdym razem układające się w dynamiczne kompozycje. Siła ekspresji tych notatek z krainy absurdu, coraz bardziej odległego na mapie historii archipelagu dziwactwa i wynaturzenia, jest do dziś przejmująca. Tak jak przejmująca jest postać artysty zamkniętego w czterech ścianach swojej pracowni, skazanego przez zarządców ludowej Ojczyzny na niebyt. Osamotniony, wyizolowany w rysunkach obnażał emocje, wręcz wykrzykiwał komentarze na temat świata, który go zmarginalizował. Twórca wybrał wewnętrzną emigrację, ale właśnie w otoczeniu sztuki odnalazł wolny świat, jakże daleki od krainy kłamstwa… i konsekwentnie, dzień w dzień, miesiąc w miesiąc, rok w rok, rysował (…)” – Miłosz Horodyski, fragment tekstu do wystawy „…to właśnie człowiek” (2015)

---

Oceń: Marian Siwek

---